The Bellarmine “Resistance” Quote:
Another Traditionalist Myth
(2004)
by Rev. Anthony Cekada
SINCE the 1970s, countless traditionalist writers who have rejected the Vatican II teachings and the New Mass but who oppose sedevacantism have justified their own position by mindlessly recycling the following quote from St. Robert Bellarmine:
"Just as it is licit to resist a Pontiff who attacks the body, so also is it licit to resist him who attacks souls or destroys the civil order or above all, tries to destroy the Church. I say that it is licit to resist him by not doing what he orders and by impeding the execution of his will. It is not licit, however, to judge him, to punish him, or to depose him, for these are acts proper to a superior." (De Romano Pontifice, II.29.)
This passage, we have repeatedly been told, supports the notion that the traditionalist movement can "resist" the false doctrines, evil laws and sacrilegious worship that Paul VI and his successors promulgated, but still continue to "recognize" them as true Vicars of Christ. (This strange idea is also attributed to other theologians such as Cajetan.)
The same passage in Bellarmine — we have also been told — shoots down the principle behind sedevacantism (that a heretical pope automatically loses his office) because sedevacantists "judge" and "depose" the pope.
These conclusions, it turns out, are simply another example of how low intellectual standards in traditionalist polemics give birth to myths that quickly take on the aura of near-revealed truths.
Anyone who actually consults the original sources and who understands a few fundamental distinctions in canon law comes up with a completely different set of conclusions about what the famous "resistance" passage really means, to wit:
- Bellarmine is talking about a morally evil pope who gives morally evil commands — not one who, like the post-Vatican II popes, teaches doctrinal error or imposes evil laws.
- The context of the statement is a debate over the errors of Gallicanism, not the case of a heretical pope.
- Bellarmine is justifying "resistance" by kings and prelates, not by individual Catholics.
- Bellarmine teaches in the next chapter of his work (30) that a heretical pope automatically loses his authority.
In a word, the passage can neither be applied to the present crisis nor invoked against sedevacantism.
A brief comment on each of these four points is in order.
- Evil Commands, not Laws. Traditionalists do indeed "resist" the false doctrines (e.g., on ecumenism) and evil laws (e.g. the New Mass) promulgated by the post-Conciliar popes.
But in the famous quote Bellarmine addresses another case entirely: he has been asked about a pope who unjustly attacks someone, disturbs the public order, or "tries to kill souls by his bad example." (animas malo suo exemplo nitatur occidere.) In his reply he says "it is licit to resist him by not doing what he orders.." (...licet, inquam, ei resistere, non faciendo quod jubet.)
This language describes a pope who gives bad example or evil commands, rather than — as would be the case with Paul VI or his successors — a pope who teaches doctrinal error or imposes evil laws. This is clear from chapter 27 of Cardinal Cajetan's De Comparatione Auctoritatis Papae et Concilii, which Bellarmine then immediately cites to support his position.
First, in his title for chapter 27 Cajetan says he is going to discuss a type of papal offense "other than heresy." (ex alio crimine quam haeresis.) Heresy, he says, completely alters a pope's status as a Christian (mutavit christianitatis statum). It is the "greater crime" (majus crimen). The others are "lesser crimes" (criminibus minoribus) that are "not equal to it" (cetera non sunt paria, [ed. Rome: Angelicum 1936] 409).
Neither Bellarmine nor Cajetan, therefore, are referring to "resisting" a pope's doctrinal errors while continuing still to consider him a true pope.
Second, throughout De Comparatione, Cajetan provides specific examples of the papal misdeeds that do justify this resistance on the part of subjects: "promoting the wicked, oppressing the good, behaving as a tyrant, encouraging vices, blasphemies, avarices, etc." (356), "if he oppresses the Church, if he slays souls [by bad example]" (357), "dissipating [the Church's] goods" (359), "if he manifestly acts against the common good of charity towards the Church Militant" (360), tyranny, oppression, unjust aggression (411), "publicly destroying the Church," selling ecclesiastical benefices, and bartering offices (412).
All these involve evil commands (praecepta) — but evil commands are not the same as evil laws (leges). A command is particular and transitory; law is general and is stable. (For an explanation, see R. Naz, "Precepte," Dictionnaire de Droit Canonique, [Paris: Letouzey 1935-65] 7:116-17.)
Bellarmine and Cajetan's argument justifies only resisting a pope's evil commands (to sell the pastorate of a parish to the highest bidder, say). It does not support the notion that a pope, while still retaining authority from Jesus Christ, can (for example) impose a sacrilegious, Protestantized Mass on the whole Church, whose members can then "resist" him, while continuing to recognize him as a true pope.
- Anti-Gallicanism. Traditionalist writers have further distorted the passage because they quote it out of context.
It appears in Bellarmine's discussion of an issue completely unrelated to any faced by present-day traditionalists: the Protestant and Gallican arguments that the Church or the pope should be subject to a king or a general council. The passage comprises merely one sentence in a chapter that covers two-and-a half, two-column quarto pages of fine print devoted to this topic. (See De Controversiis [Naples: Giuliano 1854] 1:413-18).
Specifically the passage is taken from Bellarmine's reply to the following argument:
"Argument 7. Any person is permitted to kill the pope if he is unjustly attacked by him. Therefore, even more so is it permitted for kings or a council to depose the pope if he disturbs the state, or if he tries to kill souls by his bad example." (op. cit. 1:417)
This was the position of the Gallicans, who placed the authority of a general council above that of a pope.
It is absurd to claim that one sentence in Bellarmine's reply to this argument somehow justifies across-the-board "resistance" to the post-Vatican II errors.
The absurdity becomes all the more evident when you notice that immediately after this one sentence Bellarmine cites Cajetan's De Comparatione — all 184 octavo pages of which were written to refute the errors of Gallicanism and Conciliarism.
- Not Individual “Resistance.” In context, furthermore, the quote from Bellarmine does not justify "resistance" to popes by individuals — as some traditionalists seem to think — but resistance by kings or general councils
The Gallican position that Bellarmine refuted maintained that it is permitted "for kings or a council" (licebit regibus vel con- cilio) to depose a pope. Nothing about individual priests or laymen there.
Once again this meaning is clear from Cajetan's chapter 27. "Secular princes and the prelates of the Church [principes mundi et praelati Ecclesiae]," he says, have many ways available for arranging "resistance or an obstruction to an abuse of power [resis- tentiam, impedimentumque abusus potestatis]." (412).
It is therefore impossible to maintain that Bellarmine and Cajetan were addressing the issue of an individual Catholic resisting the pope.
- Bellarmine and a Heretical Pope. And finally, in the chapter that follows the famous quote (30), Bellarmine explicitly treats the question: "Whether a heretical pope can be deposed." (An
papa haereticus deponi possit.)
Bellarmine refutes answers given by various theologians, including Cajetan, who maintained that a heretical pope would need to be deposed. He bases his own answer on the following principle:
"Heretics are outside the Church even before their excommunication, and, deprived of all jurisdiction, are condemned by their own judgement, as St. Paul teaches in Titus 3." (op.cit. 1:419)
The saint concludes:
"The fifth opinion therefore is the true one. A pope who is a manifest heretic automatically (per se) ceases to be pope and head, just as he ceases automatically to be a Christian and a member of the Church. Wherefore, he can be judged and punished by the Church. This is the teaching of all the ancient Fathers who teach that manifest heretics immediately lose all jurisdiction."
Bellarmine's writings, then, support rather than refute the principle behind the sedevacantist position: a heretical pope is self-deposing.
*****
To sum up: The notion that the famous Bellarmine passage justifies "resistance" to a true pope and simultaneously "refutes sed- evacantism" is based on ignorance of both the meaning of the text and its context. It is time for traditionalists to stop promoting such foolish myths.
A true pope does not teach doctrinal error for decades or promulgate a sacrilegious Mass — there is no need to resist him.
(St. Gertrude the Great Newsletter, October 2004)
=======
Cytat Bellarmina „Opór”: Kolejny mit tradycjonalistyczny (2004) ks. Anthony'ego Cekada
Cytat Bellarmina „Opór”:
kolejny mit tradycjonalistyczny
(2004)
ks. Anthony Cekada
OD lat siedemdziesiątych niezliczeni tradycjonalistyczni pisarze, którzy odrzucili nauczanie Vaticanum II i Nową Mszę, ale sprzeciwiają się sedewakantyzmowi, usprawiedliwiali swoje własne stanowisko, bezmyślnie powtarzając następujący cytat ze św. Roberta Bellarmina:
„Tak jak dozwolone jest opieranie się Papieżowi, który atakuje ciało, tak samo dozwolone jest opieranie się temu, kto atakuje dusze lub niszczy porządek świecki, a przede wszystkim próbuje zniszczyć Kościół. nie czyniąc tego, co nakazuje, i utrudniając wykonanie jego woli. Nie wolno go jednak osądzać, karać ani usuwać, gdyż są to czyny właściwe przełożonemu”. (De Romano Pontifice, II.29.)
Ten fragment, jak wielokrotnie nam mówiono, potwierdza pogląd, że ruch tradycjonalistyczny może „odpierać” fałszywe doktryny, złe prawa i świętokradcze kult, które głosił Paweł VI i jego następcy, ale nadal „uznawać” ich za prawdziwych Wikariuszy Chrystusa . (Ten dziwny pomysł przypisywany jest również innym teologom, takim jak Kajetan).
Ten sam fragment w Bellarmine — powiedziano nam również — obala zasadę stojącą za sedewakantyzmem (że heretycki papież automatycznie traci swój urząd), ponieważ sedewakantyści „osądzają” i „odrzucają” papieża.
Okazuje się, że wnioski te są po prostu kolejnym przykładem tego, jak niskie standardy intelektualne w tradycjonalistycznych polemikach rodzą mity, które szybko przybierają aurę prawie objawionych prawd.
Każdy, kto faktycznie sięga do oryginalnych źródeł i rozumie kilka fundamentalnych różnic w prawie kanonicznym, wyciąga zupełnie inny zestaw wniosków na temat tego, co tak naprawdę oznacza słynny fragment „oporu”, a mianowicie:
-
Bellarmin mówi o moralnie złym papieżu, który wydaje moralnie złe polecenia, a nie takim, który, jak posoborowi papieże, naucza błędów doktrynalnych lub narzuca złe prawa.
-
Kontekstem wypowiedzi jest debata nad błędami gallikanizmu, a nie przypadek papieża-heretyka.
-
Bellarmin usprawiedliwia „opór” królów i prałatów, a nie poszczególnych katolików.
-
Bellarmin naucza w następnym rozdziale swojej pracy (30), że heretycki papież automatycznie traci swój autorytet.
Jednym słowem, tego fragmentu nie można odnieść do obecnego kryzysu ani odwołać się do sedewakantyzmu.
Krótki komentarz do każdego z tych czterech punktów jest w porządku.
-
Złe nakazy, nie prawa. Tradycjonaliści rzeczywiście „sprzeciwiają się” fałszywym doktrynom (np. o ekumenizmie) i złym prawom (np. Nowej Mszy) ogłoszonym przez posoborowych papieży.
Ale w słynnym cytacie Bellarmine odnosi się całkowicie do innego przypadku: został zapytany o papieża, który kogoś niesprawiedliwie atakuje, zakłóca porządek publiczny lub „próbuje zabić dusze swoim złym przykładem”. (animas malo suo exemplo nitatur occidere.) W swojej odpowiedzi mówi: „dozwolone jest stawianie mu oporu, nie robiąc tego, co nakazuje…” (…licet, inquam, ei Resistanceere, non faciendo quod jubet.)
Ten język opisuje papieża, który daje zły przykład lub złe nakazy, a nie – jak miałoby to miejsce w przypadku Pawła VI lub jego następców – papieża, który naucza błędów doktrynalnych lub narzuca złe prawa. Wynika to jasno z 27 rozdziału De Comparatione Auctoritatis Papae et Concilii kardynała Cajetana, który Bellarmin natychmiast cytuje na poparcie swojego stanowiska.
Po pierwsze, w tytule rozdziału 27. Kajetan mówi, że zamierza omówić rodzaj przestępstwa papieskiego „inny niż herezja”. (ex alio crimine quam haeresis.) Herezja, jak mówi, całkowicie zmienia status papieża jako chrześcijanina (mutavit christianitatis statum). Jest to „większa zbrodnia” (majus crimen). Inne to „mniejsze przestępstwa” (criminibus minoribus), które „nie są im równe” (cetera non sunt paria, [red. Rzym: Angelicum 1936] 409).
Ani Bellarmin, ani Kajetan nie odnoszą się zatem do „opierania się” doktrynalnym błędom papieża, jednocześnie nadal uważając go za prawdziwego papieża.
Po drugie, w całym De Comparatione Kajetan podaje konkretne przykłady papieskich występków, które uzasadniają ten opór ze strony poddanych: „promowanie złych, uciskanie dobrych, tyranizm, zachęcanie do występków, bluźnierstw, skąpstwa itd.” (356), „jeśli uciska Kościół, jeśli zabija dusze [złym przykładem]” (357), „rozprasza dobra [Kościoła]” (359), „jeśli w sposób jawny działa przeciwko wspólnemu dobru miłości wobec Wojownik Kościoła” (360), tyrania, ucisk, niesprawiedliwa agresja (411), „publiczne niszczenie Kościoła”, sprzedawanie beneficjów kościelnych i urzędy wymienne (412).
Wszystko to obejmuje złe nakazy (praecepta) — ale złe nakazy nie są tym samym, co złe prawa (leges). Polecenie jest szczególne i przemijające; prawo jest ogólne i stabilne. (Wyjaśnienie patrz R. Naz, Precepte, Dictionnaire de Droit Canonique, [Paryż: Letouzey 1935-65] 7:116-17.)
Argument Bellarmina i Kajetana usprawiedliwia jedynie sprzeciwianie się złym nakazom papieża (np. sprzedaży pastoratu parafii temu, kto zaoferuje najwyższą cenę). Nie popiera poglądu, że papież, zachowując nadal autorytet Jezusa Chrystusa, może (na przykład) narzucić świętokradczą, sprotestantyzowaną Mszę na cały Kościół, którego członkowie mogą następnie „sprzeciwić się” mu, jednocześnie nadal uznając go za prawdziwy papież.
-
Antygallikanizm. Autorzy tradycjonalistyczni jeszcze bardziej zniekształcili ten fragment, ponieważ cytują go poza kontekstem.
W dyskusji Bellarmina pojawia się kwestia zupełnie niezwiązana z żadnym, z którym borykają się dzisiejsi tradycjonaliści: protestanckie i gallikańskie argumenty, że Kościół lub papież powinien podlegać królowi lub soborowi powszechnemu. Ten fragment zawiera tylko jedno zdanie w rozdziale, który obejmuje dwie i pół, dwukolumnowe ćwierćstrony drobnego druku poświęcone temu zagadnieniu. (Patrz De Controversiis [Neapol: Giuliano 1854] 1:413-18).
W szczególności fragment pochodzi z odpowiedzi Bellarmina na następujący argument:
„Argument 7. Każdemu wolno zabić papieża, jeśli zostanie przez niego niesprawiedliwie zaatakowany. Dlatego tym bardziej dozwolone jest, aby królowie lub rada obalili papieża, jeśli zakłóca on państwo lub próbuje zabijać dusze swoim złym przykładem”. (op. cyt. 1:417)
Takie było stanowisko gallikanów, którzy autorytet rady generalnej przedkładali nad autorytet papieża.
Absurdem jest twierdzić, że jedno zdanie w odpowiedzi Bellarmine'a na ten argument uzasadnia w jakiś sposób ogólny „opór” wobec posoborowych błędów.
Absurd staje się jeszcze bardziej widoczny, gdy zauważymy, że zaraz po tym jednym zdaniu Bellarmin cytuje De Comparatione Kajetana – wszystkie 184 stronice w oktawie zostały napisane, aby obalić błędy gallikanizmu i koncyliaryzmu.
-
Nie indywidualny „opór”. Co więcej, w kontekście cytat z Bellarmina nie uzasadnia „oporu” wobec papieży ze strony jednostek — jak zdają się sądzić niektórzy tradycjonaliści — ale opór ze strony królów lub soborów powszechnych.
Gallican stanowisko, które Bellarmin obalił, utrzymywał, że „królowie lub rada” (licebit regibus vel concilio) mogą obalić papieża. Nie ma tam nic na temat poszczególnych księży czy świeckich.
Po raz kolejny to znaczenie jasno wynika z rozdziału 27 Kajetana. „Świeccy książęta i prałaci Kościoła [principes mundi et praelati Ecclesiae]”, mówi, mają wiele dostępnych sposobów na zorganizowanie „oporu lub przeszkody dla nadużycia władzy [resis - tentiam, impedimentumque abusus potestatis]." (412).
Dlatego nie można twierdzić, że Bellarmine i Cajetan zajmowali się kwestią pojedynczego katolika sprzeciwiającego się papieżowi.
-
Bellarmin i heretycki papież. I wreszcie, w rozdziale następującym po słynnym cytacie (30), Bellarmin wyraźnie odnosi się do pytania: „Czy można obalić papieża-heretyka”. (Jakiś
papa haereticus deponi (possit.)
Bellarmin odrzuca odpowiedzi udzielone przez różnych teologów, w tym Kajetana, który utrzymywał, że heretycki papież musiałby zostać usunięty. Swoją odpowiedź opiera na następującej zasadzie:
„Heretycy są poza Kościołem, nawet przed ich ekskomuniką, i pozbawieni wszelkiej jurysdykcji, są potępieni własnym osądem, jak naucza św. Paweł w Tytusie 3.”. (op.cit. 1:419)
Święty kończy:
„Piąta opinia jest zatem prawdziwa. Papież, który jest jawnym heretykiem automatycznie (per se) przestaje być papieżem i głową, tak jak automatycznie przestaje być chrześcijaninem i członkiem Kościoła. sądzony i karany przez Kościół. Takie jest nauczanie wszystkich starożytnych Ojców, którzy nauczają, że jawni heretycy natychmiast tracą wszelką jurysdykcję”.
Pisma Bellarmine'a zatem raczej wspierają niż obalają zasadę stojącą za stanowiskiem sedewakantystycznym: heretycki papież sam się uchyla.
*****
Podsumowując: Pogląd, że słynny ustęp Bellarmina usprawiedliwia „opór” wobec prawdziwego papieża, a jednocześnie „obala sedewakantyzm”, opiera się na nieznajomości zarówno znaczenia tekstu, jak i jego kontekstu. Nadszedł czas, aby tradycjonaliści przestali propagować takie głupie mity.
Prawdziwy papież przez dziesięciolecia nie naucza błędów doktrynalnych ani nie promulguje świętokradczej Mszy – nie ma potrzeby się mu sprzeciwiać.
(Biuletyn św. Gertrudy Wielkiej, październik 2004)
